Een bemiddelaar is per definitie neutraal, onafhankelijk en onpartijdig.

De bemiddelaar treedt op voor beide partijen en waakt erover dat de belangen van beide partijen gerespecteerd worden.

Een van de belangrijkste taken van de bemiddelaar bestaat erin de veelal verstoorde communicatie tussenpartijen te herstellen. De bemiddelaar zal hierbij rekening moeten houden met de behoeften en belangen van alle partijen, zonder dat die per definitie onmiddellijk duidelijk zijn. Om dergelijk kader te garanderen, dient de bemiddelaar ervoor te zorgen dat ieder vrij kan spreken en iedereen diens verhaal, emoties, meningen, visies kan delen.

Een oplossing van een geschil verondersteld een bijdrage van alle partijen waarbij gestreefd dient te worden naar een oplossing die voor alle partijen aanvaardbaar is.

Een ander hoofdkernmerk van bemiddeling betreft de vrijwilligheid. Het staat de partijen steeds vrij een bemiddeling op te starten, maar het staat hen ook vrij - op ieder ogenblik - de bemiddeling stop te zetten. Het al dan niet bereiken van een akkoord hoeft een succesvolle bemiddeling niet in de weg te staan. Soms volstaat het immers dat partijen – door de bemiddeling – hun communicatie hebben kunnen herstellen.

Wanneer partijen echter wél tot een akkoord komen, kan de bemiddelaar dit in een overeenkomst opnemen. Het staat partijen dan vervolgens vrij om dit akkoord te laten homologeren, of anders: het in een vonnis (door de rechtbank) laten bekrachtigen.